Van de aannemer die het kasteel ombouwt tot appartementencomplex, kreeg Gert-Wim van der Meent veertien dagen de tijd om archeologisch onderzoek te doen, bij een onder de keukenvloer gevonden oude fundering.
Hij gooide al zijn organisatievermogen in de strijd om er uit te halen wat er uit te halen viel. Het is uniek dat Kasteel Nederhorst het enige verdedigingswerk is dat niet aan de Vecht staat. Het is op een stuifduin gebouwd, dat heel vroeger als Werinon bekend stond. Het bijzondere is dat één van de torens, die qua situering de noordoostelijke genoemd kan worden, net buiten dat stuifduin viel. Deze toren wordt stabiel gehouden door middel van poeren, die door het veen tot aan de kleilaag voor ondersteuning zorgen. Kasteel Nederhorst staat onder bouwkundigen te boek als een zaaltorenkasteel.
Wat waren de bevindingen van de vrijwilligers van Naerdincklant? De keuken, die linksachter in het kasteel lag, was het oudste deel van de steeds verder vergrote vesting. De Heren van Amstel en de Bisschop van Utrecht betwistten eeuwenlang elkaars grondgebied, zodat ze van tijd tot tijd strijd leverden, al was het maar over waterlopen. Of de bij het zeven opgedoken musketkogel uit die tijd stamt, valt waarschijnlijk moeilijk te traceren.
In de links aan de achterkant van het kasteel gesitueerde keuken is metselwerk uit de 14de eeuw tevoorschijn gekomen. In de linker nis zat een asgat. Er is tevens een laag as van 2 á 3 cm gevonden, die waarschijnlijk uit het Rampjaar 1672 dateert. De Fransen hebben toen naast kasteel Nederhorst ook bijna de hele Vechtstreek verwoest. De op de oude fundering opgetrokken muren zijn laat middeleeuws. Daartoe heeft er een gedeeltelijke afbraak van 14de en 15de -eeuwse poeren plaats gevonden. De oven is op het anderhalve meter dikke oude fundament gebouwd.
Met de in segmenten van de vloer verdeelde en in gedeeltes opgeschepte 20.000 liter zand, konden de bijna twintig opgedaagde vrijwilligers al zevend hun schatgravershart ophalen.
De oudste vondst is een tussen 1312 en 1355 geslagen munt, waarnaast ook een West-Fries-Duitse uit 1663
Een middeleeuws kindje is waarschijnlijk huilend in slaap gevallen omdat ze haar tinnen paardje niet meer kon vinden. Er is ook een ‘strijksteen’ gevonden waarmee door wrijving zowel gestreken als fijngemalen kon worden. Dat voorwerp zult u terug kunnen zien in een in de gemeenschappelijke ruimte geplande vitrine van het verbouwde kasteel. Gerookt is er door de eeuwen heen, zodat er om hun kwaliteit bekendstaande Goudse pijpenkoppen voor de dag kwamen. Verder naast een parfumflesje uit 1850 ook glaswerk, restanten van wijnflessen en allerlei soorten scherven. De namens Naerdincklant uitgevoerde missie van Gert-Wim kan als geslaagd beschouwd worden, want er zijn rond de 1400 vondsten gedaan. Als toegift is er bij toeval een zeefplaatje van Toonder Studio’s op de zeefplek gevonden. De bezoekers beloonde Gert-Wim voor zijn duidelijke uiteenzetting met een welgemeend applaus.
Gerard Baar.
PS: Gert-Jan Schimmel stuurde mij zijn aantekeningen toe, waarvoor dank. Hij is bovenmatig geïnteresseerd in alles wat er rond het kasteel te vinden is.
